غدیر، نقطه عطفی در اندیشه شیعه است/ دیدگاه اهل تسنن نسبت به غدیر
تاریخ انتشار: ۱۷ شهریور ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۴۶۶۳۶۶۴
سیدمحمدحسین بدلا، مدرس حوزه و دانشگاه گفت: جلال الدین سیوطی از علمای اهل سنت در تفسیر «الدر المنثور»، درباره شأن نزول آیه ۶۷ سوره مائده، انتصاب حضرت علی (ع) در روز غدیر را مطرح می کند.
خبرگزاری مهر، گروه دین و اندیشه: واقعه غدیر از مهمترین اتفاقات تاریخ اسلام است که مورد توجه شیعیان و حتی اهل سنت قرار دارد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
درخصوص واقعه غدیر و اهمیت آن با سیدمحمدحسین بدلا، استادیار گروه معارف دانشگاه آزاد اسلامی و مدرسحوزه و پژوهشگر حوزه علوم اسلامی به گفتگو نشستیم.
*لطفا در مورد واقعه غدیر بفرمایید و اینکه چه جایگاهی در اندیشه شیعیان دارد و اینکه اهل سنت چگونه به این واقعه می نگرند؟
واقعه‌غدیر، نقطه عطفی در اندیشه شیعه است و در واقع شالوده فکری و عقیدتی تشیع را تشکیل می دهد اما با این حال به عنوان یکی از حقایق انکارناپذیر صدر اسلام و زندگی رسول خدا (ص) مورد توجه اهل سنت نیز بوده است
واقعه‌غدیر، نقطه عطفی در اندیشه شیعه است و در واقع شالوده فکری و عقیدتی تشیع را تشکیل می دهد اما با این حال به عنوان یکی از حقایق انکارناپذیر صدر اسلام و زندگی رسول خدا (ص) مورد توجه اهل سنت نیز بوده است. از آنجا که امامت یکی از اصول مذهب تشیع است، شیعه برای اثبات این اصل به واقعه غدیر استناد می کند.
پیامبر اسلام، پس از هجرت به مدینه نتوانستند اعمال حج را به جا بیاورند، اگر چه فرصت بازگشت، هنگام فتح مکه برای ایشان به وجود آمد اما انجام مناسک حج به شیوه‌اسلامی در ماه ذی الحجه میسر نگشت.
در ماه ذی القعده سال دهم هجرت، رسول خدا (ص) به مردم اعلام نمود که قصد انجام حج را دارد و بسیاری از مردم همراه ایشان شدند. مراسم حج به پایان رسید و مسلمانان آماده شدند تا راهی شهر و دیار خود شوند. هنگام بازگشت، پیامبر مامور می شود تا مردم را از فرمان خدا آگاه کند، بنابراین جمعیتی حدود دوازده هزار نفر در بیابان غدیر در نزدیکی منطقه جحفه گرد آمدند تا به خطبه رسول خدا گوش فرا دهند.
پیامبر پس از حمد و ستایش خداوند، از مردم پرسید: شما چگونه درباره‌من شهادت می دهید؟
مسلمانان پاسخ دادند: شهادت می دهیم که تو فرمان خدا را ابلاغ کردی و ما را به نیکی ها دعوت نمودی، خداوند تو را پاداش نیک دهد.
آن گاه پیامبر، بار دیگر پرسید: ای مردم! چه کسی نسبت به مومنان سزاوارتر از خودشان [در تدبیر امور دین و دنیایشان] است؟
مردم پاسخ دادند: خدا و پیامبر او داناترند [و بهتر می دانند].
آنگاه رسول خدا نزول فرشته‌وحی و آخرین فرمان الهی پیرامون بیعت عمومی مردم با حضرت علی (ع) را مطرح کرد و از همگان اقرار و اعتراف گرفت و در پایان سخنرانی، فرمان داد تا مرد و زن در صحرای غدیر با امیرمومنان بیعت کنند. بیعت تک تک افراد این جمعیت عظیم، سه روز به طول انجامید. این واقعه، در روز پنج شنبه، هجدهم ذی الحجه اتفاق افتاد.
*به چه دلیل واقعه غدیر برای شیعه به این میزان اهمیت دارد؟
در اندیشه تشیع، انتخاب جانشینان پیامبر، توسط خداوند متعال صورت می گیرد و برای معرفی چنین جانشینانی که باید صالح ترین و پاک ترین افراد بشر باشند، باید اعلامی عمومی و فراگیر صورت پذیرد.
بنابراین موسم حج که بزرگترین همایش مسلمانان است، انتخاب می شود. اعلام ولایت و جانشینی مولای متقیان نه در خلال برگزاری مناسک حج، بلکه پس از آن انجام شد. به نظر می رسد که این زمان بدین جهت انتخاب شد تا ذهن مردم کاملا از دغدغه انجام مناسک فارغ باشد و در ضمن آخرین پیامی که به دیار خود می برند، خبر جانشینی حضرت علی (ع) باشد.
*آیا غیر از شواهد تاریخی، در قرآن کریم هم به این موضوع اشاره شده است؟
در میان آیات قرآن کریم دو آیه از سوره‌مائده مرتبط با موضوع غدیر هستند.
در آیه ۶۷ سوره‌مائده پیامبر را چنین مورد خطاب می دهد: «ای پیامبر! آنچه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده است، کاملًا [به مردم] برسان! و اگر [چنین] نکنی، رسالت او را انجام ندادهای! خداوند تو را از [خطرات احتمالی] مردم نگاه میدارد؛ و خداوند، جمعیّت کافران [لجوج] را هدایت نمی کند.»
جلال الدین سیوطی (متوفی ۹۱۱ ق) از علماء اهل سنت در تفسیر «الدر المنثور»، درباره شأن نزولآیه ۶۷ سوره مائده، انتصاب حضرت علی (ع) در روز غدیر را مطرح می کند
جلال الدین سیوطی (متوفی ۹۱۱ ق) از علماء اهل سنت در تفسیر «الدر المنثور»، درباره شأن نزول این آیه، انتصاب حضرت علی (ع) در روز غدیر را مطرح می کند.
آیه دیگری که به این واقعه مرتبط است آیه ۳ سوره‌مائده است:
«امروز، کافران از [زوال] آیین شما، مأیوس شدند؛ بنا بر این، از آنها نترسید! و از [مخالفت] من بترسید! امروز، دین شما را کامل کردم؛ و نعمت خود را بر شما تمام نمودم؛ و اسلام را به عنوان آیین [جاودان] شما پذیرفتم.»
در اینجا بحث مهمی پیش می‌آید که منظور ازکلمه «الیوم» (امروز) در آیات شریفه کدام روز است؟ کدام روز است که این چهار جهت در آن جمع شده هم کافران در آن مایوس شده اند، و هم دین کامل شده، و هم نعمت خدا تکامل یافته، و هم خداوند، اسلام را به عنوان آیین نهایی مردم جهان پذیرفته است.
در میان مفسران سخن بسیار است ولی آنچه جای شک نیست این است که چنین روزی باید روز بسیار مهمی در تاریخ اسلام باشد، نه یک روز عادی؛ زیرا این همه اهمیت برای یک روز عادی معنی ندارد و بدین جهت در پاره ای از روایات آمده است که بعضی از یهود و نصاری با شنیدن این آیه گفتند اگر چنین آیه ای در کتب آسمانی ما نقل شده بود، ما آن روز را روز عید قرار می دادیم.
اکنون باید از روی نشانه ها و تاریخ نزول این آیه و تاریخ زندگانی پیامبر (ص) و روایاتی که از منابع مختلف اسلامی بدست ما رسیده این روز مهم را پیدا کنیم.
آیا منظور از آن روز عرفه در آخرین حج پیامبر (ص) است همان طور که جمعی از مفسران احتمال داده اند.
پاسخ این سؤال نیز منفی است، زیرا نشانه های فوق بر آن روز نیز تطبیق نمی کند، چون حادثه خاصی که باعث یاس کفار بشود در آن روز واقع نشد.
آیا منظور انبوه اجتماع مسلمانان است که قبل از روز عرفه نیز در خدمت پیغمبر (ص) در مکه بودند.
و آیا مراد روز فتح مکه است -چنان که بعضی احتمال داده‌اند- با اینکه تاریخ نزول این سوره مدتها بعد از فتح مکه بوده است و یا منظور روز نزول آیات سوره برائت است که آنهم مدتها قبل از نزول این سوره بوده است؟ و از همه عجیب تر احتمالی است که بعضی داده اند که این روز، روز ظهور اسلام و یا بعثت پیامبر ص باشد با اینکه آنها هیچگونه ارتباطی با روز نزول این آیه ندارند و سال های متمادی در میان آنها فاصله بوده است.
در اینجا احتمال دیگری هست که تمام مفسران شیعه آن را در کتب خود آورده اند و روایات متعددی آن را تایید می کند و با محتویات آیه کاملا سازگار است و آن اینکه منظور روز غدیر خم است، روزی که پیامبر اسلام (ص) امیر مؤمنان علی (ع) را رسما برای جانشینی خود تعیین کرد، آن روز بود که کفار در میان امواج یاس فرو رفتند، زیرا انتظار داشتند که آئین اسلام قائم به شخص باشد و با وفات پیامبر، اوضاع به حال سابق برگردد، و اسلام تدریجا برچیده شود، اما هنگامی که مشاهده کردند مردی که از نظر علم و تقوا و قدرت و عدالت بعد از پیامبر در میان مسلمانان بی نظیر بود بعنوان جانشینی پیامبر (ص) انتخاب شد و از مردم برای او بیعت گرفت یاس و نومیدی نسبت به آینده اسلام آنها را فرا گرفت و فهمیدند که آئینی است ریشه دار و پایدار.
*خطبه پیامبر در روز غدیر و روایات معصومان (ع) در این خصوص، چگونه در تاریخ انعکاس داشته است؟
علامه امینی در«الغدیر» حدیث غدیر را از ۱۱۰ نفر از صحابه پیامبر (ص) و با اسناد و مدارک و از ۸۴ نفر از تابعین و از ۳۶۰ دانشمند و کتاب معروف اسلامی نقل کرده است که نشان می دهد حدیث مزبور یکی از قطعی ترین روایات متواتر است
خطبه پیامبر در این روز و بخش هایی از آن که به حدیث غدیر معروف است، در بسیاری از کتب شیعه و اهل سنت آمده است.
تواتر حدیث غدیر در بین شیعیان امری واضح است. در تفسیر برهان و نور الثقلین از تفاسیر شیعه، ده روایت از طرق مختلف نقل شده که این آیه در باره حضرت علی (ع) یا روز غدیر خم نازل گردیده است.
علامه امینی در«الغدیر» حدیث غدیر را از ۱۱۰ نفر از صحابه پیامبر (ص) و با اسناد و مدارک و از ۸۴ نفر از تابعین و از ۳۶۰ دانشمند و کتاب معروف اسلامی نقل کرده است که نشان می دهد حدیث مزبور یکی از قطعی ترین روایات متواتر است.
زندگی امامان ما نشان می دهد که ایشان توجه خاصی به این روز داشته اند. امام صادق (ع) این روز را در کنار روز جمعه، قربان و فطر، چهار عید بزرگ می دانند که از همه احترامش بیشتر است.
رسول خدا (ص) در خطبه غدیر از مردم می خواهند که پیام ولایت را حاضرین به غائبین و پدران به فرزندان تا روز قیامت برسانند. در واقع بزرگداشت غدیر، یادآوری و بازآموزی فضائل و کرامات امیرمومنان و راهی برای فراگیری و عمل به سیره آن بزرگوار است.
منبع: مهر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۶۶۳۶۶۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دیدگاه‌های انتخاباتی برخی کاندیداهای مجلس دوازدهم: مردم باید قوی شوند
تعدادی از کاندیداهای دومین دوره انتخابات مجلس دوازدهم با حضور در خبرگزاری دانشجویان ایران به ارائه دیدگاه‌های خود پرداخته و به سوالات خبرنگاران ایسنا پاسخ دادند.
به گزارش ایسنا، مجتبی زارعی از اعضای لیست شورای ائتلاف نیروهای انقلاب و سمیه گلپور کاندیدای لیست شورای وحدت اصولگرایان از جمله کاندیداهای دومین دوره انتخابات مجلس دوازدهم هستند که با حضور در خبرگزاری دانشجویان ایران به شرحی که می‌خوانید به ارائه دیدگاه‌ها و برنامه‌های خود پرداختند.
با فربهی در قانونگذاری مواجه هستیم. قانونگذاری ما هوشمند نیست
مجتبی زارعی از اعضای لیست شورای ائتلاف نیروهای انقلاب برای دور دوم انتخابات مجلس شورای اسلامی درباره جایگاه ادوار اخیر مجلس در زمینه قانونگذاری و نظارت، اظهار کرد: طبق قانون اساسی، نهاد تقنینی سه ویژگی تقنینی، نظارت و نمایندگی را بر عهده دارد ولی در قسمت اول حجم عظیمی از وضع قانون داریم، قوانینی که بعضا معارض هم و ناسخ و منسوخ هم هستند و با فربهی در قانونگذاری مواجه هستیم. قانونگذاری ما هوشمند نیست.
وی ادامه داد: در مجالس مختلف که در اختیار اصولگرایان یا اصلاح‌طلبان بوده است، متناسب با حوزه نفوذ برخی رجال، متناسب با حوزه لابی برخی مناطق و متناسب با لابی برخی صنوف، قانون وضع شده است که نتیجه آن این شده که معاونت تنقیح قوانین در مجلس درست شده است. ضمن اینکه این معاونت قدری راهگشاست ولی مساله را باید از اساس حل کرد. قانون باید مانع و جامع باشد.
این داوطلب انتخابات مجلس شورای اسلامی گفت: باید به نقش نظارت پارلمان اشاره کنم. گروه‌های سیاسی که اغلب حاکمیت مجلس را در اختیار گرفته‌اند نسبت به حوزه نفوذ خود سکوت داشته‌اند. نسبت به وزرا و دولت‌های همسو و هم گفتمان خود سکوت داشته‌اند یا مماشات کرده یا به وزیری من غیر حق رای اعتماد داده‌اند و این اقدمات اثر وضعی بر کل کشور دارد و قابل جبران نیست.
زارعی با بیان اینکه «معتقدم نظارت مجلس هم زیر سوال است»، تصریح کرد: اما نکته دیگری هم وجود دارد که من از آن به عنوان بحران نمایندگی یاد می‌کنم. ما در کشور بحران نمایندگی داریم. من درباره جناح خاصی صبحت نمی‌کنم. قانون اساسی خود نمایندگی را هم جزو وظایف مجلس می‌داند ولی این نمایندگی خوب شکل نمی‌گیرد. نظام اداری ما نیمه ریاستی و نیمه پارلمانی است اما اگر مردم را نمایندگی نکنیم، مردم سالاری ما به مخاطره می‌افتد. خیلی وقت‌ها ما به سمت ساختارها غش می‌کنیم در حالیکه افراد باید نمایندگان مردم باشند.
وی خاطرنشان کرد: ضمیر حرف من به نماینده‌ای برنمی‌گردد که از من بهتر بوده و الان به مجلس راه یافته، نیست ولی باید اشاره کنم که در این سال‌ها مردم تهران نمایندگی نشده‌اند. اگر قرار بود این مردم نمایندگی نشوند چرا بیشتر از همه استان‌ها، مردم تهران در مجلس نماینده دارند؟ مناطق ۲۲ گانه تهران ۳۰ نماینده خود را نمی بینند. ما اسلامشهر، پردیس، ری و شمیرانات داریم اما مردم نمایندگی نمی شوند. این نمایندگی چطور است؟ اولا تعامل و ارتباط و بعد وجود گوش‌های شنوا. از سویی من اعتقاد به خطر افتادن جامعه مدنی در ایران و نحیف شدن مردم سالاری دارم. به خودم تذکر می‌دهم که اگر وارد مجلس شدی، حق نداری دفتر کاری در داخل ساختمان حفاظت شده پارلمان داشته باشی. آن ساختمان پروتکل‌های امنیتی مخصوص به خود دارد اما آیا پروتکل امنیتی مشمول نمایندگی هم می شود؟
وی درباره این دیدگاه که افول جایگاه مجلس را به عملکرد شورای نگهبان نسبت می‌دهند، گفت: من این موضوع را قدری بازتر می کنم. ما قبل از اینکه سراغ شورای نگهبان برویم که وظایف قانونی دارد باید این را بررسی کنیم که تا چه حد نمایندگی مردم در احزاب و جریان‌های سیاسی ریشه دارد؟ آیا برخی احزاب که ادعای باز نبودن شرایط سیاسی کشور را دارند، مردم را نمایندگی می‌کنند؟ من ساختارها را نقد کردم اما آیا احزاب مرم را نمایندگی می‌کنند؟ امروز احزاب یکی از فراری‌های وزارت کشور هستند چون توان برگزاری یک مجمع عمومی ۱۰۰ نفره را ندارند، چون کادرسازی آنها زیر سوال رفته و تشکیلات آنها به بت تبدیل شده است. من یک راه‌حل دارم و به دوستان اصلاح طلب و اصولگرا این توصیه را می‌کنم که دست از فرافکنی بردارند. رابطه آنها با مردم ضعیف است. آنها قرار بود حلقه واسط مردم و حاکمیت شوند. منظور من از حاکمیت، ساختارهاست نه نظام.
زارعی افزود: من یک راه حل اندیشگانی و یک راه حل اجرایی دارم. مجلس آینده هم به اندیشه و هم اجرا و کار جمعی نیاز دارد. باید بازاندیشی در مفهوم حزب ایرانی داشته باشیم. در همین راستا اصولگرایی و اصلاح‌طلبی به لحاظ اندیشگانی نباید دنبال حذف یکدیگر باشند. به روحیه تعاون و کار جمعی و حرکت براساس نظام مسائل ملی و منطقه ای و تقویت مردم‌گرایی در مقابل دیوان‌سالاری نیاز است. در این شرایط در اجرا ، جناح‌های سیاسی ما محل نزاع واقع نمی‌شوند بلکه گمشده ما کار و تولید خواهد بود.
زارعی همچنین درباره برنامه‌هایی که مجلس دوازدهم برای حل مشکلات اقتصادی و معیشتی می‌تواند وضع کند، اظهار کرد: امروز بزرگترین مرگ بر آمریکای ما «کار» است. برای تقویت اقتصاد و معیشت مردم، باید گروه‌های مدنی، جریان‌های کارفرمایی، کارگری، تولیدی و شرکت‌های دانش بنیان را در برابر ساختارها تقویت کنیم. مزیت‌های نسبی استان‌ها باید دیده شود ولی این مساله آسیب دیده است. مزیت‌های نسبی استان‌ها فرآوری نمی‌شود. ما نیازمند نسل جدیدی از شهرک‌های صنعتی هستیم. پارک‌های علم و فناوری شکل گرفته ولی این موجب شکل‌گیری منظومه‌ای از شرکت‌های دانش بنیان خرد نشده است.
این داوطلب انتخابات مجلس افزود: وزارت خارجه ما تعریف درستی از سفیر ندارد. کمیسیون امنیت ملی و وزارت خارجه باید سفیری انتخاب کنند که او بتواند ظرفیت‌های ایران را نمایندگی کند. تنفس اقتصادی استان‌های ما از طریق کشورهای همسایه ممکن است ولی ما چه می‌کنیم؟ دولت و مجلس باید بداند سفیر سرایدار ما و مسئول ساختمان نیست بلکه سفیر ما مسئول مرکبات و منابع ما هم هست. آیا سفرای ما در دولت‌های اصولگرا و اصلاح طلب اینگونه انتخاب می‌شوند؟ من که چنین خبری ندارم.
زارعی همچنین گفت: حرف من این است که سفیر چرا نباید توسط نهادهای فرادستی مورد ارزیابی قرار گیرد چون او می خواهد همه مسائل کشور را نمایندگی کند؟ ممکن است کسی بگوید شما چیزی از تفکیک قوا نشنیده‌اید. چرا من شنیده‌ام ولی سفیر نماینده ایران است و بنابراین کمیسیون امنیت ملی مجلس، دولت و ساختارهایی از حاکمیت باید ارزیابی کنند که آیا این فردی که می خواهد سفیر شود، توانایی نمایندگی بخش های اقتصادی، بازرگانی، مدنی و همه حوزه ها را دارد؟
وی افزود: از سویی برای رونق تولید و حل مشکلات اقتصادی دانشگاه‌های ما باید با حوزه سرزمینی ارتباط برقرار کنند نه اینکه دانشگاه کشاورزی ما در قطب کشاورزی، فارغ‌التحصیل بیکار تحویل دهد. دانشگاه ما باید مهارت آفرین باشد نه مثل الان. رهبری چند بار در این زمینه تذکر داده‌اند ولی کسی گوش نداده است. چون نظارت در مجلس ضعیف است، سوال نمی‌شود که چرا خروجی‌های دانشگاه ما مساله‌محور و مهارت آفرین نیست. ما باید دست جامعه مدنی علمی و مهارتی در حوزه‌های گوناگون را باز بگذاریم. مردم باید قوی شوند و ساختار از سیاست گذاری بیشتر عدول نکند. اصل ۴۴ قانون اساسی دوباره بازاندیشی شود و وضعیت جدید داشته باشیم.
وی در پاسخ به این پرسش که مهمترین خواسته مردم از نماینده مجلس چیست؟، تصریح کرد: الان یک حس نابرابری و تبعیض در جامعه وجود دارد. اول باید اعتماد عمومی را برگردانیم و مردم حس کنند که کشور مال همه آن‌هاست. مردم نباید این حس را داشته باشند که کسانی به مجلس یا شورای شهر می روند بنا است که بار خود را ببندند. نمایندگان پاکدست و شجاع و صاحب علم و تجربه می‌تواند این مشکلات را حل کند. ولی سوال این است که چرا قانون تعارض منافع اجرا نمی‌شود؟
زارعی گفت: ما در کشور قانون منع مداخله وزرا، نمایندگان مجلس و کارمندان در معاملات خارجی، قانون ممنوعیت اخد پورسانت، قانون ممنوعیت تصدی بیش از یک شغل، بخش های مخالفت قانون مدیریت خدمات کشوری با رانت‌ها و نابرابری‌ها، قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴، بخش های قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی در مورد تعارض منافع ، قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد، قانون رسیدگی به دارایی مقامات و مسئولان داریم ولی باز هم احساس نابرابری وجود دارد. یکی از کارهای مهم مجلس دوازدهم باید تقویت اعتماد عمومی مردم باشد. باید بر اجرای این قوانین نظارت باشد. مهمترین خواسته مردم از حکمرانان این است که با مردم شفاف باشید.
باید صدای جامعه کارگری و بازنشستگان در مجلس شنیده شود
سمیه گلپور کاندیدای لیست شورای وحدت اصولگرایان هم در جریان حضور کاندیداهای انتخابات دور دوم مجلس شورای اسلامی در ایسنا، با اعتقاد به شنیده نشدن صدای مستضعفان در مجلس یازدهم تاکید کرد و گفت: باید صدای جامعه کارگری و بازنشستگان در مجلس شنیده شود.
ادامه دارد ....
جزئیات جدید از دزدیده شدن دختر ۴ ساله کلاله‌ای؛ کارگر ۳۵ ساله قصد فروش یسنا را داشت